Banner

Appreciative Inquiry

Wat is appreciative inquiry?

Appreciative inquiry betekent letterlijk vertaald 'waarderend onderzoeken'. Het is een door David Cooperrider (1986) ontwikkelde benadering van leren en veranderen met behulp van dialoog en onderzoek, op basis van onderzoek in een groot ziekenhuis. De benadering is, in tegenstelling tot veel andere benaderingen, niet gericht op het identificeren van problemen maar op het waarderen en versterken van dat wat al werkt. Zo'n benadering bleek veel meer interesse op te wekken bij organisatieleden en veel meer energie te geven dan probleemgerichte benaderingen (zie o.a. Tjepkema & Verheijen, 2012; Migchelbrink, 2012).

In de praktijk is appreciative inquiry (AI) een soort zelfonderzoek van groepen mensen binnen een groter geheel in termen van prestaties, kennis, innovaties, wensdromen, mogelijkheden, waarden, piekmomenten en toekomstbeelden die zij nastreven en wenselijk achten. Door het stellen van de 'onvoorwaardelijk positieve vraag' ontstaat ruimte voor verbeelding, verandering en innovatie (Van den Boomen, 2011).

Uitgangspunten van appreciative inquiry

Appreciative inquiry kent de volgende uitgangspunten:

  • Organisaties zijn het product van menselijke interactie, en geen op zichzelf staande entiteiten. Dit betekent dat mensen samen de gezamenlijke doelen en ambitie van een organisatie doorleven en samen het succes van de organisatie bepalen.
  • De ontwikkelrichting van een organisatie kan niet vooraf vastgesteld worden, maar is de uitkomst van een gezamenlijk proces.
  • De onderzoekscomponent van AI werkt al als interventie. Door alleen al de vraag te stellen waar we staan waar we nu staan of hoe het in de toekomst beter kan, ontstaat er al beweging.
  • Door ons samen een positief en krachtig toekomstbeeld voor te stellen, neemt het vermogen toe om daar naar toe te groeien.
  • Waarderende dialoog geeft energie en stimuleert eigenaarschap.


Hoe werkt appreciative inquiry?

Een organisatie ontwikkelt zich als mensen samen onderzoeken wat er werkt en welke wensen voor de toekomst zij hebben, en als ze de resultaten van die verkenning gebruiken om die gewenste toekomst te realiseren. Om te beginnen wordt een onderwerp gekozen op basis van gesprekken met alle belanghebbenden (het 'hele systeem'), dit wordt wel 'Define' genoemd. Het uitgangspunt daarbij is dat dit onderwerp of kernthema een toekomstwens uitdrukt. Daarna kan het AI-traject beginnen. Daarbij komen in grote lijnen vier vragen aan de orde:

  1. Discover: De eerste vraag gaat over het verkennen van wat goed is en wat maakt dat dat goed gaat. Vragen zijn bijvoorbeeld 'wanneer lukt dat', 'hoe kun je wat goed is, verder versterken' etcetera.
  2. Dream: de tweede vraag heeft als doel om samen met het hele systeem, te verbeelden 'wat zou kunnen zijn', een appelerend toekomstperspectief te ontwikkelen. Vragen kunnen bijvoorbeeld zijn: wat is de gewenste situatie voor de organisatie of de afdeling? Wat gebeurt er dan anders dan nu? Hoe en voor wie zou dat een verbetering zijn?
  3. Design: het doel bij dit onderdeel is om een dialoog op gang te brengen over 'wat zou moeten zijn' en om samen te ontwerpen wat nodig is om die gewenste toekomst waar te maken. Vragen bij deze fase kunnen bijvoorbeeld zijn: 'hoe is het gelukt om te komen waar je nu staat? Wat werkte goed? Wat heeft nog meer geholpen? Wat kun je daaruit leren om het gezamenlijke toekomstbeeld tot werkelijkheid te maken? Welke stap zouden we kunnen zetten om daar te komen? Welke stap zou jij kunnen zetten om daar te komen? Welke voornemens kun je nu al uitspreken?
  4. Deliver: de vierde vraag gaat over het verankeren van de opbrengsten, het creëren van een toekomst door concrete stappen te zetten. Verken bijvoorbeeld samen welke stappen je wanneer gezet wilt hebben om het toekomstbeeld te realiseren. Ook het ontwikkelen van ideeën over hoe je de voortgang kunt monitoren, hoe je samen vervolgstappen gaat zetten, en welke hulp en ondersteuning er wellicht nog nodig is horen onder deze stap.

Appreciative inquiry



Voor welk soort vraagstukken is appreciative inquiry bruikbaar?

Een AI-traject past bij veel verschillende soorten ontwikkelvraagstukken, mits er ruimte is voor het positieve perspectief dat AI kenmerkt en voor gezamenlijke ontwikkeling. AI kan bijvoorbeeld gaan over de vraag 'hoe kunnen we eraan bijdragen dat onze clienten meer betekenis en vreugde in hun leven ervaren' (in de verpleeghuiszorg), 'hoe maken we onze organisatie duurzamer', of 'hoe richten we ons onderwijs zo in dat het bijdraagt aan de ontwikkeling van ondernemerschap en wendbaarheid onder leerlingen?'

Hoe draagt appreciative inquiry bij aan verandering?

Appreciative inquiry kan gemakkelijk worden versimpeld tot een soort vierstappenmodel, maar alleen als het echt wordt aangevlogen als een onderzoekend proces gericht op leren, kan appreciative inquiry bijdragen aan werkelijke verandering.

Contact

Heeft u vragen over appreciative inquiry of interesse om de mogelijkheden in uw organisatie of netwerk te verkennen? Neem dan contact op met Renate: