Banner

Gedragsonderzoek en gedragsverandering

GedragsveranderingHet uiteindelijke doel van gedragsonderzoek is bijvoorbeeld om bij te dragen aan veiliger gedrag of betere of snellere dienstverlening. Met gedragsonderzoek bedoelen we onderzoek naar het uiterlijk waarneembare en meetbare gedrag van groepen mensen. Het onderzoek is erop gericht gedrag te beschrijven, begrijpen en (soms) te voorspellen en uit de onderzoeksresultaten aangrijpingspunten te halen voor verander- of verbetermaatregelen. Vaak ook wordt gedragsonderzoek gebruikt om het effect van (innovatieve) maatregelen voor gedragsverandering in kaart te brengen. Het thema gedrag is privacygevoelig en het plaatje hierboven is natuurlijk onzin. Wij doen alleen onderzoek naar het gedrag van grotere en anonieme groepen.

Toepassingsgebieden van gedragsonderzoek

Gedragsonderzoek heeft veel verschillende toepassingsgebieden, van effecten van maatregelen in de werksituatie tot onderzoek naar gedrag van groepen mensen in publieke ruimtes. Met ons onderzoek helpen wij opdrachtgevers bijvoorbeeld met:

  • In kaart brengen van risicofactoren in de openbare ruimte en identificeren van aangrijpingspunten voor een veiliger inrichting
  • Doen van een nulmeting en een effectmeting van innovatieve maatregelen voor gedragsverandering. Een voorbeeld is het in kaart brengen van de effecten van een afteller op het station voor gedrag van reizigers op de spoorwegovergang (opdrachtgever: ProRail).
  • Effectmeting van een app die de communicatie tussen kwetsbare ouderen en wijkteams vergemakkelijkt en communityvorming ondersteunt.


Gedragsverandering

Er is veel kennis over gedragsverandering, maar de toepassing van die kennis staat nog in de kinderschoenen. We weten bijvoorbeeld dat slechts een deel van het menselijk gedrag bewust en rationeel is. Toch zijn de meeste maatregelen gericht op rationele gedragsbeïnvloeding, zoals informeren, straffen voor fout gedrag en belonen voor goed gedrag.

Maar zulke maatregelen gericht op rationele gedragsbeïnvloeding hebben slechts beperkt effect of werken soms zelfs helemaal niet door de irritatie die ze opwekken. Beboeten bij te hard rijden helpt alleen zolang er actief wordt gehandhaafd. Proberen rookgedrag te veranderen middels campagnes werkt soms zelfs averechts. Interessant is dat positieve feedback geven werkt, maar niet meer dan 20% reductie van 'ongewenst' gedrag oplevert. Het mag dus allemaal wel wat speelser en met minder 'dwang'. Mensen willen best veranderen, maar niet veranderd worden. De beste maatregelen faciliteren daarom gedragsverandering, ze dwingen het niet af.

Bovendien wordt gedrag altijd beïnvloed door verschillende factoren. Dat betekent dat combinaties van maatregelen (dus) nodig zijn om tot gedragsverandering te komen. Veel mogelijkheden om gedragsverandering te faciliteren liggen in de onbewuste gedragsbeïnvloeding.